مطالعه اثرات ضدسمیت گیاه پارکینسونیا اکولاتا بر زهر عقرب بوتتوس سالسئی (Buthotus (Hottentota) saulcyi) به صورت in vitro و in vivo

مقدمه: امروزه به طب سنتی به عنوان یک طب تکمیلی، اهمیت به سزایی داده می‌شود. شواهد موجود در طب سنتی ما، گویای استفاده از گیاه پارکینسونیا اکولاتا1 در درمان گزش ناشی از عقرب است. هدف: با توجه به استفاده از این گیاه در طب سنتی و بررسی درمان‌های جایگزین در درمان عقرب‌گزیدگی، در این مطالعه سعی شد که اثرات فارماکولوژیک و ایمونولوژیک این گیاه در درمان عقرب گزیدگی به صورت برون‌تنی2 و درون‌تنی3 بررسی شود. یافته‌ها: در مطالعات فارماکولوژیک in vitro با استفاده از محلول آبی و فاقد ذرات ناخالصی عصاره بر ارگان ایزوله عضله دو بطنی گردن جوجه4، مشخص شد که عصاره دارای خاصیت آگونیستی نسبی کلینرژیک بوده و در حضور آگونیست قوی استیل‌کولین به صورت آنتاگونیست رقابتی عمل می‌نماید، اما تغییر قابل ملاحظه و معنی‌داری در خنثی‌سازی اثر سم عقرب بوتتوس سالسئی5 بر روی سیستم عصبی- عضلانی ندارد. در آزمایش‌های in vivo بر روی موش سوری نیز مشخص شد که عصاره این گیاه تاثیری بر از بین رفتن اثرات سم عقرب و مانع از مرگ یا به تاخیر انداختن میانگین زمان مرگ موش‌ها نمی‌شود. در آزمایش‌هایGel Diffusion نیز نشان داده شد که واکنش ایمونولوژیک بین سم چهار عقرب خطرناک مهم ایران و عصاره این گیاه وجود ندارد. نتیجه‌گیری: نتایج به دست آمده در این مطالعه نشان می‌دهند که استفاده از گیاه پارکینسونیا اکولاتا به منظور خنثی‌سازی اثرات سم و نهایتاً درمان عقرب گزیدگی، روش موثر و مطمئنی به نظر نمی‌آید.